مالیات بر درآمد کشاورزی
در این مقاله سؤال چرا صاحبان مشاغل کشاورزی از مالیات معاف هستند، بررسی و دلایل آن بیان خواهد شد. همچنین مهمترین قوانین مربوط به این حوزه عنوان می‌شود. در ابتدا به تعریف کشاورزی و مشاغلی که در این حوزه قرار می‌گیرند، می‌پردازیم. به طور کلی، کشاورزی شامل کلیهٔ فعالیت‌های پرورش حیوانات و گیاهان به منظور افزایش تولید اقتصادی است. 4 زیر بخش کشاورزی در ایران: زراعت، ماهیگیری و شیلات، دام و طیور، جنگل‌ها و مراتع.
زراعت: به دو دستهٔ محصولات زراعی و باغی تقسیم می‌شود. منظوراز زراعت، کشت و کار سالیانهٔ محصولات در زمین‌های زراعی است مثل کشت و کار سبزی. کاشت گل در گلدان شامل این مورد نیست.
- تعریف محصولات زراعی: گروه‌های غلات (گندم و برنج)، سبزیجات، صیفی‌جات (کلم، کاهو)، محصولات جالیزی (خربزه، گوجه فرنگی، خیار، هندوانه)، محصولات صنعتی (توتون و پنبه)، حبوبات (عدس، نخود، لپه، ماش، لوبیا) در این حوزه جای می‌گیرند. همچنین محصولات باغی شامل میوه‌های خشک، میوه‌های گرمسیری، هسته‌دار و دانه‌دار هستند.
دام و طیور: تمام فعالیت‌های مربوط به پرورش دام، زنبور عسل و کرم ابریشم در این حوزه قرار می‌گیرند. به طور کلی پرورش دام به نگهداری پستانداران و نشخوارکنندگان به منظور توسعهٔ فعالیت‌های اقتصادی است. نکتهٔ مهم: استفاده آر دام به منظور سرگرمی و تفریح، در این حوزه جای نمی‌گیرد. این زیر بخش شامل نگهداری از دام‌ها به منظور استفاده از تولیدات آن‌ها، بارکشی و سواری است. پرورش طیور عبارت است از نگهداری ماکیان و سایر پرندگان مثل: اردک، بلدرچین، قو، ... با هدف تولید اقتصادی. جوجه‌کشی (تولید جوجه به وسیلهٔ دستگاه) در این حوزه قرار نمی‌گیرد. منظور از پرورش زنبور عسل، تولید عسل و هدف از پرورش کرم ابریشم، تولید پیله است.
زیر بخش ماهیگیری و شیلات: فعالیت‌های تولید و پرورش حیوانات آبزی و محصولات دریایی با هدف افزایش تولید اقتصادی و شامل: صید در اقیانوس، پرورش ماهی و میگو، انواع اسفنج و مرجان و جلبک و ... است.
- زیر بخش جنگل‌ها و مراتع: تمام امور مربوط به جنگل‌ها و چراگاه‌ها را شامل می‌شود. فعالیت کاشت و قطع درختان برای تولید چوب، ایجاد نهالستان و جمع آوری محصولات با هدف بهره برداری اقتصادی، در این حوزه قرار می‌گیرد. بنا به مادهٔ 81 قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از کلیهٔ فعالیت‌های کشاورزی، نوغان داری، دامپروری، پرورش ماهی، صید مروارید و .... از پرداخت مالیات معاف هستند. البته دولت موظف است مطالعات لازم در زمینهٔ کلیهٔ فعالیت‌های کشاورزی در حوزهٔ مذکور را انجام تا مشخص شود که معافیت در ادامهٔ فعالیت لازم است یا خیر؟
چرا صاحبان مشاغل کشاورزی معاف مالیات هستند؟
- اغلب شاغلان بخش کشاورزی، افراد فقیر و کم درآمد هستند.
- دریافت مالیات موجب ایجاد انگیزه جهت کوچک کردن زمین‌های زراعی می‌شود که عدم استفاده از ابزارآلات صنعتی، در نتیجه کاهش درآمد را در پی دارد.
- نبود دفاتر حسابداری و زیاد بودن تعداد کشاورزان در سطح کشور، مشکلاتی برای اخذ مالیات ایجاد می‌کند.
- بسیاری از تولیدات توسط خود کشاورزان مصرف می‌شود که تفکیک آن از میزان فروش، امری مشکل است. نکتهٔ مهم: صاحبان تمام ماشین آلات صنعتی که در فرآیند کشت و برداشت زمین‌های زراعی استفاده می‌شوند، از پرداخت مالیات بر درآمد کشاورزی معاف هستند.
- مالیات بر دامپروری: به دو بخش صنعتی و سنتی تقسیم می‌شود. قسمت سنتی شامل ارزش افزوده و بیشتر صاحبان آن را افراد از قشر پایین جامعه تشکیل می‌دهند. به دلیل پراکندگی زیاد و عدم توانایی افراددر پرداخت مالیات، این بخش مشمول مالیات نمی‌شود. در بخش صنعتی به دلیل ارزش افزودهٔ بالا می‌توان مالیات اخذ نمود. به طور کلی بخش کشاورزی از جانب دولت حمایت کافی نشده و اخذ مالیات از این حوزه منطقی به نظر نمی‌رسد.