در هر کشوری با توجه به سیاست‌هایی که از سوی دولت آن اتخاذ می‌شود، درصدی از درآمد شهروندان جهت تأمین مخارج عمومی به‌عنوان مالیات دریافت می‌شود. حال اگر به هر دلیلی افراد حقیقی یا حقوقی، طبق قانون ملزم به پرداخت مالیات نباشند، معافیت مالیاتی شامل آن‌ها شده است. وقتی گروهی از مردم از پرداخت مالیات معاف می‌شوند، درآمد مالیاتی کاهش‌یافته در نتیجه به اقشار جامعه که مشمول مالیات هستند، فشار مضاعف وارد می‌شود.
مسئلهٔ خرید ملک و امور مربوط به آن امروزه به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مردم بخصوص در کشور ایران تبدیل شده است. قوانین حقوقی به دلیل پیچیدگی در ساختار، برای عموم قابل فهم نبوده و عموماً مشکلاتی را برای کاربران ایجاد می‌کند. بارها دیده شده که اشخاص به دلیل عدم آگاهی در خصوص مسائل مالی و حقوقی، ضررهای فراوانی دیده‌اند. در این مقاله، ابتدا مالیات و انواع آن را به طور کلی تعریف، قوانین مربوط به آن در حوزهٔ املاک به بیان ساده ارائه می‌گردد تا کاربران بتوانند پاسخی مناسب به سؤالات خود داشته باشند.
وجوهی که از طرف مردم برای تأمین هزینه‌ها و تجهیز نیروهای دفاعی به دولت پرداخت می‌شود. هر کشور قوانین خاص خود را در این حوزه دارد. متأسفانه در کشور ما قوانین مالیاتی به درستی اجرا نشده و همین عامل باعث ناکارآمدی آن در دولت شده است. جالب است بدانید سوئد بیشترین نرخ مالیات بردرآمد را داشته و شهروندان از رفاه اجتماعی بالایی برخوردارند همچنین کشورهای عربی مثل قطر و عربستان به دلیل کسب درآمد فراوان از منابع نفتی، مالیات بردرآمد پایینی را پرداخت می‌نمایند. به طور کلی مالیات در همهٔ کشورها به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود.
به عبارت دیگر اگر پرداخت کنندهٔ مالیات یک نفر باشد آن را مستقیم و در غیر این صورت به آن غیر مستقیم می گوییم.
سؤال اصلی که ذهن کاربران را درگیر کرده این است که مالیات درآمد و مشاغل چیست و مشمول چه شغل‌هایی است؟ در این مقاله ابتدا به تعریف این نوع مالیات پرداخته، انواع و قوانین مربوط به آن را بیان و در آخر نرخ مالیات بر درآمد در سایر کشورها بررسی می‌شود.
مشاغلی مثل کسبه، پیشه وران، صنعتگران، صاحبان کارگاه‌ها و کارخانه‌ها به طور کلی افرادی که فعالیت اقتصادی را در ایران شروع و درآمدی از آن کسب نموده‌اند، باید نسبت به پرداخت مالیات آن اقدام نماند. بنابر قانون مالیات‌های مستقیم، صاحبان مشاغل، موظف هستند که تا 4 ماه پس از شروع فعالیت‌های خود، مراتب را به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند تا میزان مالیات پرداختی آنان محاسبه گردد.
مالیات مستقیم از طرف دولت به اشخاص و شرکت‌ها و نهادهای فعال اقتصادی به منظور تأمین مخارج تعلق می‌گیرد. به بیان دیگر، اگر پرداخت‌کننده مالیات تنها یک نفر باشد آن را مستقیم گویند. قوانین مالیات‌های مستقیم در سال 95 تصحیح و از فروردین ماه همان سال در حال اجرا است. تصویب قوانین جدید مزایا و معایبی به همراه داشته است که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد.
به تمامی اموال منقول و غیر منقول، بدهی‌ها و مطالبات متوفی، ارث گفته می‌شود و اگر پس از درگذشت شخصی، به وارثان وی مالی برسد، مشمول مالیات خواهد شد که در اسرع وقت باید نسبت به پرداخت آن اقدام نمایند. مالیات بر ارث گونه‌ای از مالیات مستقیم و از نوع مالیات بر دارایی است. سؤال مهم: نرخ محاسبهٔ مالیات بر ارث چقدر است؟ تا قبل از تاریخ 1/1/95 ماترک متوفی ابتدا توسط سازمان امور مالیاتی ارزش‌گذاری، دیون و هزینه‌ها اخذ و سپس از مابقی اموال، سهم هر ورثه مشخص می‌گردید اما در قانون جدید که بعد از تاریخ 1/1/95 اعمال گردیده است، اموال متوفی گروه‌بندی و براساس گروه، متفاوت خواهد بود.
قوانین مالیاتی در این بخش شامل دو دسته است:1- مالیات بر اموال 2- مالیات بر ارث. مالیات بر اموال، شامل همهٔ دارایی‌های فرد متوفی است حتی اگر ورثه‌ای نداشته باشد. مالیات بر ارث، شامل اموالی است که از متوفی به وارثان می‌رسد که در ایران تنها این نوع مالیات دریافت می‌گردد.
به تمام اموال شخص متوفی پس از مرگ گفته می‌شود. اموال هر فرد پس از مرگ مشمول مالیات می‌شود که از سوی ورثه باید ظرف مدت شش ماه پرداخت شود. تقسیم اموال متوفی پس از مرگ نیازمند گواهی پرداخت مالیاتی است که پس از تکمیل اظهارنامه انجام می‌شود. انواع مالیات بر ارث عبارتند از: 1- مالیاتی که از وراث دریافت می‌شود. 2- مالیاتی که مستقیم از اموال شخص اخذ می‌گردد. قانون مالیات بر ارث در ایران، وراث را به سه دسته تقسیم می‌کند.
از گذشته، دریافت مالیات به منظور تأمین هزینه و تجهیز نیروهای دفاعی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. بنا به تعریف، مالیات‌ها به دو دستهٔ مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شوند که هرکدام کاربردهای خودشان را دارند. مالیات بر دارایی از انواع مالیات‌های مستقیم به شمار رفته و بر پایهٔ ثروت و دارایی شخص استوار است. علت اخذ این مالیات توسط دولت، کاهش ثروت و تقسیم عادلانهٔ آن در جامعه می‌باشد. در گذشته انواع مالیات بر دارایی شامل: 1- مالیات سالانهٔ ملک‌ها 2- مالیات بر ارث 3- مالیات بر زمین‌های بایر 4- مالیات مستغلات مسکونی خالی مانده 5- مالیات حق تمبر بوده است اما طبق اصلاحاتی که در سال 88 انجام گرفت، مالیات بر دارایی بر دو نوع است: مالیات بر ارث و حق تمبر. چهارچوب و قوانین مالیات بر دارایی برای هر حوزه، متفاوت است به عنوان مثال املاک بر اساس ارزش مالیات‌بندی می‌شوند، همچنین نوع کاربری املاک مثل تجاری، اداری، مسکونی و بدون سکنه، بر نرخ مالیات بر دارایی آن تأثیر گذاشته و زندگی مالکین و مستاجرین را دگرگون ساخته است. به دلیل نبود سازوکار مناسب در حوزهٔ املاک، بسیاری از بنگاه‌ها و صندوق‌های بازنشستگی بانک‌ها، به فعالیت‌هایی از قبیل سفته بازی پرداخته که باعث تورم مسکن و وارد شدن فشار زیادی به طبقهٔ متوسط و پایین جامعه شده است.
در این مقاله سؤال چرا صاحبان مشاغل کشاورزی از مالیات معاف هستند، بررسی و دلایل آن بیان خواهد شد. همچنین مهمترین قوانین مربوط به این حوزه عنوان می‌شود. در ابتدا به تعریف کشاورزی و مشاغلی که در این حوزه قرار می‌گیرند، می‌پردازیم. به طور کلی، کشاورزی شامل کلیهٔ فعالیت‌های پرورش حیوانات و گیاهان به منظور افزایش تولید اقتصادی است. 4 زیر بخش کشاورزی در ایران: زراعت، ماهیگیری و شیلات، دام و طیور، جنگل‌ها و مراتع.
نوعی از مالیات به نسبت درآمد اشخاص حقوقی و برابر درصدی از دریافتی آنان است. معمولاً نرخ مالیات بر درآمد برای اشخاص به صورت تصاعدی و برای اشخاص حقوقی،25 درصد کل درآمد محاسبه می‌گردد. طبق مادهٔ 105 قانون مالیات‌های مستقیم، جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعایت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از موارد مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌شود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیر معاف و معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای می‌باشد، مشمول مالیات به نرخ 25 درصد خواهد بود. یعنی درآمد شرکت‌ها و موسساتی که به فعالیتی در خارج از ایران مشغول و درآمدی را کسب کرده‌اند، مطابق قانون بعد از کسر ضررهای موجود و معافیت‌هایی که شامل این شرکت‌ها شده، مشمول 25 درصد مالیات خواهند بود. تمام اشخاص حقوقی برای بهره‌مندی از تسهیلات قانونی موظف به رعایت ضوابط و انجام تکالیف قانونی هستند درغیر این صورت مشمول پرداخت جریمه از سوی دولت می‌شوند. کلیهٔ مؤسسات و شرکت‌های تجاری که مراحل ثبت را گذرانده و دارای شماره ثبت هستند مشمول مالیات بردرآمد اشخاص حقوقی هستند.
یکی از ارکان مهم مالیات بر درآمد است و شامل کارمندان و کارکنان شرکت‌های خصوصی و دولتی، همچنین تمام افرادی که به فعالیت‌های اقتصادی می‌پردازند، می‌شود. از مهمترین تئوری‌های مالیاتی حاکم بر کشورها، تقسیم عادلانهٔ درآمد است که سبب شده‌این شاخه از مالیات مستقیم رواج پیدا کند. نکتهٔ مهم: این مالیات به کارمندان سازمان‌ها مربوط نمی‌شود بلکه وظیفهٔ کارفرما یا حقوق دهنده است که بر اساس میزان حقوق دریافتی کارمند، مقدار مالیات را محاسبه و بطور سالیانه به دولت بپردازد و تکلیفی است.